Noord-Duitsland, deel 2

4 september 2018 – 5 oktober 2018

In Seebad Ahlbeck verlaten we de kust en beginnen we aan de Oder-Neisseradweg. Deze bewegwijzerde lange afstandsfietsroute volgt de Duits – Poolse grens, die door de rivieren de Oder en de Neisse wordt gevormd, tot het drielandenpunt met Tsjechië. We laten de vakantiedrukte achter ons en krijgen rust en landelijkheid, kleine dorpjes en slechts hier en daar een camping: wat ons betreft een ideale mix. Kwam wildkamperen er tot hiertoe nog niet veel van, vanaf nu wordt het een gewoonte. Bij gebrek aan iets wat voor een camping kan doorgaan, hebben we jaren geleden in Australië het wildkamperen noodgedwongen ontdekt, en ook nu nog geeft de afwezigheid van een reguliere tentplaats ons wel eens een duw in de rug om de goesting in wildkamperen nieuw leven in te blazen. En eens we in de wildkampeerdrive geraken, willen we niets anders meer! We voelen ons nog vrijer dan anders, vlugger content ook, want deze ongedwongen manier van reizen geeft ons zoveel terug dat aangeprate behoeften of normen waaraan een (fiets)vakantie zou moeten voldoen, smelten als sneeuw voor de zon. Wildkamperend komen we helemaal ‘in’ de reis. Verbazend ook hoe snel we een zesde zintuig ontwikkelen voor het vinden van geschikte plekjes. Ook wanneer het nog veel te vroeg is om al aan slapen te denken, zien we open plekken in het bos of schuilhutten met een grasveldje ernaast waarop onze tent niet zou misstaan. Het gebeurt ook dat we mooie plekjes voorbij fietsen om ons op het eind van de dag tevreden te stellen met een derderangsplaats. Het kan ook niet altijd raak zijn. Maar meestal mag ons plekje er wel zijn.

aan de bosrand

aan de Duitse oever van de Oder

nog efkes tanden poetsen en dan voort

Natuurbeleving en wildkamperen gaan dikwijls goed samen. Kijken naar een zonsondergang, de tent inkruipen wanneer het donker wordt, luisteren naar omgevingsgeluiden, de sterrenhemel zien bij een nachtelijk plasje, opstaan bij de eerste zonnestralen en de dauw aan je tenen voelen. Een ritme dat vanzelfsprekend is en rust brengt. Soms voelen we ons ook indringers, een soort natuurgluurders, wanneer dieren ons plots in hun territorium opmerken en ons aanstaren met een blik vol ongeloof. Een ree die verstijft en het daarna op een lopen zet, een everzwijn in verwarring gebracht door onze aanwezigheid. Andere keren worden we simpelweg genegeerd en gaat het leven zijn gewone gang, alsof we er niet zijn. In een uitgestrekt moerasland ten noorden van het plaatsje Bugewitz hebben we temidden van de plassen een kampeerplaats gevonden waar niets of niemand zich iets van ons aantrekt. Het gegak van ganzen en het af en aan vliegen van kraanvogels gaat namelijk de hele nacht door. Het is een schouwspel dat intense herinneringen oplevert, maar niet erg bevorderlijk is voor een goede nachtrust. Allerhande nadelen en ongemakken horen er dus bij. De grootste griezels verschijnen ook in de Duitse natuur echter in de gedaante van een klein en ogenschijnlijk onbenullig beestje: de teek. Dus, wildkampeerder, wees niet gek en doe de tekencheck!

de morgenstond heeft goud in de mond en dauwdruppels op spinnenwebben

moerasland bij Bugewitz

Naarmate we oostelijker fietsten langs de Baltische kust, zagen we alsmaar meer kraanvogels: hoog cirkelend in de lucht of foeragerend in weilanden. Op ons traject langs de Oder en de Neisse worden de aantallen nog groter. De intrigerende dansen die ze opvoeren tijdens de balts hebben we nog nooit gezien, maar deze sierlijke vogel fascineert ons alleen al door zijn trompetachtige roep . Hun geluid reikt ver en dikwijls horen we hen nog voor we er één zien.
Een andere bijzondere vogel die het in deze contreien goed doet, is de zeearend. Met zijn krachtige, gele snavel en witte staart is hij makkelijk te herkennen. Vogelen voor dummies dus. Fietsend langs de oever van de Oder zien we regelmatig zo’n prachtexemplaar op een kale tak zitten. De visarend is kleiner, maar behendiger en een lust voor het oog wanneer hij een prooi uit het water opduikelt.

aan de Duitse oever van de Oder

langs de Neisse

In tegenstelling tot de brede, traag stromende Oder is de Neisse een wat bescheiden rivier. Onze tocht krijgt hierdoor een intiemer karakter. Hier en daar steken bruggen het water over, waardoor buurland Polen plots heel bereikbaar wordt. Niet dat we erop uit zijn om de Polen een bezoekje te brengen. Het onvriendelijke volk en de afstotelijke norsheid in hun taal houden ons aan de gemütliche en speekselachtige Duitse zijde. In Bad Muskau maken we echter een uitzondering.
Het Fürst-Pückler-Park strekt zich nl. over beide oevers van de Neisse uit. Deze gigantische landschapstuin werd tussen 1815 en 1844 aangelegd door vorst Hermann von Pückler-Muskau. Hij wilde dat de omgeving van zijn slot er zo natuurlijk mogelijk zou uitzien en daarom ging aan hij het tekenen en het ontwerpen. De logica daarvan ontgaat ons enigszins, maar mocht hij de natuur gewoon zijn gang hebben laten gaan, dan was deze plek waarschijnlijk niet op de werelderfgoedlijst van de UNESCO geraakt. Wat ons zo aantrekt aan het park zijn de oude eiken in het oostelijk deel van het domein. In plaats van Kaffee und Kuchen te zitten binnenwerken in het vorstelijke Neue Schloss fietsen we langs de monumentale woudreuzen. De oudste is zo’n 500 à 600 jaar oud.

oude eik in het Fürst-Pückler-Park

Eens het drielandenpunt bereikt, zetten we koers naar rivier nummer drie: de Elbe. Op ons traject van de Duits-Tsjechische grens tot Hamburg zetten we regelmatig ons tentje recht bij het clublokaal van een watersportvereniging. Deze terreinen zijn vanzelfsprekend aan de oever van de Elbe gelegen, wat niet alleen idyllische plekjes oplevert, maar ons ook een omweg naar een slaapplaats bespaart. Wanneer roeiers en kajakkers aan het trainen slaan, heerst er een gezellige bedrijvigheid, en wanneer iedereen weer naar huis is, hebben wij het rijk voor ons alleen. Gewoonlijk is dat een goed moment voor een rustige wasbeurt, want douchen gebeurt er op z’n sportclubs, namelijk happy together en open en bloot.
De beste herinneringen bewaren we aan ‘Verein Kanusport Dresden’, waar we na een tip van een local neerstrijken. Het terrein is ruim en de faciliteiten spic en span. Vanaf onze slaapplaats zien we de brede rivier stromen en de passage op het fietspad vlakbij. Met een bijeengesprokkelde maaltijd en een grote fles koel bier zitten we op het terras en genieten we van een mooie zomeravond.

ons plekje bij ‘Verein Kanusport Dresden’

Zoals op zovele andere plaatsen in Duitsland zijn de sporen van de oorlog in Dresden goed zichtbaar. Want ook al is de historische binnenstad helemaal heropgebouwd naar zijn oude looks, er zijn ruïnes genoeg overgebleven. Deze vergane monumenten herinneren aan de wreedheid van de oorlog en waarschuwen voor de gevaren van discriminatie en onverdraagzaamheid. ‘Rassismus schadet der Sehle’ lezen we op een spandoek aan een kerkruïne: racisme beschadigt de ziel. En dat is er boenk op! Want je wordt er geen beter mens van door anderen te haten omdat ze niet zijn zoals jij.

kerkruïne bij de Poolse grens

Käthe Kollwitz, kunstenares en pacifist in hart en nieren, stierf op 22 april 1945 en maakte het einde van de Tweede Wereldoorlog dus net niet mee. We maken een kleine omweg naar Moritzburg, om haar werk te zien en stil te worden in het kamertje waar ze op 77-jarige leeftijd haar laatste adem uitblies. Een leuk leven heeft Käthe niet gehad. Ze maakte de twee wereldoorlogen mee: een zoon stierf in de eerste, een kleinzoon in de tweede. Haar sociaal geëngageerde kunst is somber en zwaar, maar ook heel raak en expressief. Voor het Deutscher Soldatenfriedhof in Vladslo, bij Diksmuide, maakte ze de beelden ‘Treurend ouderpaar’, als herinnering aan haar 18-jarige zoon die daar begraven ligt. Het inspireerde Willem Vermandere voor het lied ‘Vladslo’ .

zelfportret van Käthe Kollwitz

kasteel in Moritzburg

Op onze verdere route naar Hamburg stellen we gelukkig vast dat Duitsland sinds die tijd vooral in positieve zin veranderd is. Hier en daar kruisen we nl. de grens tussen het voormalige Oost- en West-Duitsland en zien we dat oude wachttorens nu vooral toeristische trekpleisters zijn. Prikkeldraad en omheiningen hebben hun doel verloren. Ondanks de tristesse die we op deze tocht niet konden ontlopen, kunnen we dus eindigen met een positieve noot.

deze wachttoren is niet meer in gebruik

de tijden zijn veranderd

Groetjes,

Bianca en Dirk

route: Seebad Ahlbeck – Ueckermünde – Mescherin – Schwedt/Oder – Frankfurt/Oder – Bad Muskau – Görlitz – Zittau – Bad Schandau – Dresden – Moritzburg – Meissen – Riesa – Torgau – Dessau-Rosslau – Magdeburg – Tangermünde – Werben/Elbe – Wittenberge – Dömitz – Hitzacker/Elbe – Blackede – Lauenburg/Elbe – Hamburg

gefietst: 1.697 km

platte banden: Dirk 0 – Bianca 0

genieten van licht, lucht en ruimte

fietser met drogende was

vijfsterrenlunch op mijn verjaardag

bij een ‘Radfahrerkirche’ langs de route

alweer leuk en rustig fietsen

veel mensenkennis, net over de grens in Tsjechië

grüne Zitadelle in Magdeburg

Elbphilharmonie in Hamburg